Sześć kapeluszy myślenia od De Bono
Samo narzędzie, jak się zresztą przekonacie, jest banalnie proste w użyciu. Jednak, jak już wspomniałem w poprzednim artykule, najczęściej te najprostsze narzędzia okazują się być tymi najbardziej użytecznymi i najskuteczniejszymi. Narzędzie Six Thinking Hats (Sześć kapelszy myślenia, w dalszej części publikacji nazywane „STH”) zostało dość mocno spopularyzowane przez Edwarda de Bono. Na rynku zresztą istnieje kilka publikacji wyjaśniających wykorzystanie narzędzia, rozbudowujących go, a także pokazujących ciekawe case study z jego wykorzystaniem. Zachęcam do ich lektury. W tym artykule, zgodnie z jego formą, chciałbym podzielić się jednak najistotniejszymi aspektami dotyczącymi możliwości jego wykorzystania w praktyce.
Six Thinking Hats, co to takiego?
Narzędzie STH umożliwia spojrzenie na rozpatrywany w ramach procesu projektowego temat, sytuację, problem z różnych perspektyw, które odzwierciedlone są w samych kapeluszach. Kapelusze zmuszają uczestników do koncentracji na danym aspekcie sytuacji, jednocześnie umożliwiając szerokie spojrzenie na całość problemu. Dzięki pracy z narzędziem STH, zespół uczy się rozdzielać pracę pomiędzy motywy zawarte w sześciu kapeluszach. Tak podzielona praca pozwala na uniknięcie wolnych debat i dyskusji poza tematem i odbiegania od danego toku prowadzenia procesu projektowego i myślowego. Każdy pojedynczy kapelusz odzwierciedla inny motyw, który to umożliwia przyjęcie innego punktu widzenia danej sytuacji i problemu w projekcie. Dzięki zastosowaniu kapeluszy myślenia członkowie projektu mogą skoncentrować się w danej chwili na poruszanej kwestii z punktu widzenia konkretnego motywu myślenia. Dla przykładu, czarny kapelusz wymusi na uczestnikach koncentrację na zagrożeniach, niepewnościach i słabych stronach istniejącego projektu, podczas gdy zielony kapelusz uwolni ich kreatywność i będzie ich wspierał w wychodzeniu poza standardowe schematy myślenia. Każdy z sześciu kapeluszy w ramach narzędzia STH pokrywa całość możliwości myślenia wokół danego tematu poruszanego w projekcie.
Jak używać narzędzia?
Istnieją w zasadzie dwa sposoby użycia narzędzia STH w pracy zespołu projektowego:
- W pierwszym przypadku każdy z członków zespołu „zakłada” w tym samym momencie ten sam kapelusz. Moderator procesu prosi uczestników o wybór kapelusza, a następnie zachęca i mobilizuje ich do czynnego uczestnictwa w dyskusji nad problemem i tematem w myśl i z punktu widzenia danego koloru kapelusza. Do dyskusji musi być wykorzystany każdy z sześciu dostępnych w ramach narzędzia kapeluszy.
- W drugim wypadku, każdy z członków zespołu projektowego „zakłada” inny kapelusz, co pozwala na to, iż dany temat jest poddawany dyskusji z różnych punktów widzenia w tym samym czasie. Kapelusze mogą być wymieniane pomiędzy członkami zespołu projektowego w trakcie prowadzonej dyskusji przez moderatora procesu. Dzięki temu, każdy z uczestników będzie mógł wcielić się w inną rolę, a co za tym idzie wnieść do procesu projektowego jak najwięcej własnych uwag, przemyśleń i spostrzeżeń.
Obydwie drogi prowadzą generalnie do tego samego, a więc pozwalają uczestnikom procesu projektowego spojżeć na temat dyskusji z różnych perspektyw, a także umożliwiają umiejscowienie dyskusji w konkretnych ramach wyznaczonych przez poszczególne kapelusze. Nie ma ściśle określonej ścieżki, w ramach której ustalona by została kolejność kapeluszy biorących udział w dyskusji. Jeśli kapelusze okażą się niewygodne można użyć innych gadżetów, takich jak karteczki „post-it” lub też koszulki w danym kolorze.
Co możesz zyskać dzięki Six Thinking Hats?
Użycie narzędzia STH na pierwszy rzut oka może okazać się dla Was śmieszne, o tyle przepracowanie danego tematu przy pomocy STH z pewnością ukaże Wam przewagi jakie wnosi ze sobą ustrukturyzowanie procesu w ten sposób. Dzięki STH w całym procesie projektowym będą mogły powstać wartościowe pomysły i idee, które już na samym początku będą naznaczone dogłębną i szczegółową analizą z wielu punktów widzenia. Warto więc skorzystać z narzędzia Six Thinking Hats i wdrożyć go w procesie projektowym w opisywany przeze mnie sposób.
Pobierz szablon narzędzia Six Thinking Hats
